NAN RECHÈCH DOSYE GENEALOGIK nan de pèsonaj yo ireèl LY TOET ak XA XE

Frape: 439

Pwofesè Associate, Doktè nan Istwa GWO NGUYEN MANH
Non Nick: Yon chwal bagaj nan vilaj la inivèsite
Non plim: Beetle

Xa Xe : Si tout moun kenbe kenbe chignon l 'tankou ou lè sa a, modi li! Tout kwafè ta mouri.

Ly Toet: Si tout moun gen yon cheve tankou ou, lè sa a, menm si li pa kenbe l 'avèk entèlijan, tout kwafur ta mouri grangou tout menm bagay la.

(Jodi amagazin nimewo 54. Nontrase imè [Ngày Nay] - Dimanch 11 avril 1937 - P.209)

     Ly Toet [Lýét] ak Xa Xe [Xã Xệ] se yon pè pèsonaj inséparabl. Yo gen karaktè menm jan, men yo nan diferan gwosè: Xa Xe [Xã Xệ] se flask (gade imaj), po gonfle, ak yon manton enpè, ak yon tèt tankou chòv tankou yon kokoye, li te gen sèlman yon grenn cheve inik bobin prentan sou li.

     Kòm pou Ly Toet [Lýét], li te mèg kòm yon teknik ak mens tankou yon sepak sèk, ak kèk bab spiky li yo ak anpoul li nan lay tankou chignon. Chak fwa li ale, Ly Toet [Lýét] toujou mete yon kostim nasyonal epi pa janm neglije pote parapli li ansanm.

Caption: Ly Toet Ly Toet [Lýét] toujou mete yon kostim nasyonal
epi pa janm fini pou pote parapli li ansanm

Caption : Xa Xe a [Xã Xệ] figi ekstrè soti nan Phong Hoa [Phong Hoá] (Manners ak Ladwàn) magazin
- nimewo 95 ki gen dat 27 avril 1934 - Paj 1.

Xa Xe [Xã Xệ] (mande saleslady a): Ou gen nenpòt peny yon sèl-dan pou vann? Mwen gen yon sèl cheve. (Ekstrè nan magazin Jodi a - nimewo No.59 pibliye nan dat 16 me 1937 - paj 331).

     Lektè yo nan la Phong Hoa [Phong Hoá] (Manners ak Ladwàn) chak semèn magazin nan tan sa a toujou te rankontre ak 2 pèsonaj, ki te tèlman fran ak lapen-brained, ak ki parèt regilyèman kòm de matris frè, ki fèt nan Nò a. Nan Phong Hoa [Phong Hoá] chak semèn magazin te yon magazin imè, ki te pibliye pa la Ou Luc Van Doan [Tự Lực Văn Đoàn] (Self-sipòte Gwoup literè). Pita sou, lè magazin nan chak semèn Phong Hoa [Phong Hoá] te vin a Non [Ngày Non] (Magazin jodi a), de yo te di ke pèsonaj te toujou jwe yon wòl prensipal nan magazin san patipri sa a. Akòz reyalite sa a, ak ak konsiderasyon egzistans lan nan de pèsonaj sa yo prensipal yo, lektè yo e menm la Ou Luc Van Doan [Tự Lực Văn Đoàn] te fè yon erè lè refere li a de atis yo ki te papa yo.

    Kidonk, kisa nou konnen sou kourikoulòm lavi de pèsonaj sa yo? Chache orijin yo sanble yon bagay trè enteresan.

     Anviwon 70 ane de sa, la Phong Hoa [Phong Hoá] te chak semèn magazin òganize yon konkou pou desen desen komik. Nan moman sa a, otè Men, Pitit - non plim Le Minh Duc [Le minh Duc] - Madam. Ayi LanseLanmè] frè ak editè-an-chèf nan yon byen li te ye satirik magazin chak semèn nan Sid la, ki moun ki te yon karikatist trè talan, te voye yon trase nan Nò a yo pran pati nan konpetisyon sa a (...*). Chema sa a montre Ly Toet [Lýét] ak Xa Xe [Xã Xệ] kanpe sou yon pon peze ak anba li, yon sèl jwenn caption sa a:

"Xa Xe [Xã Xệ]: Oke Bac Ly (Mesye Ly): Si nou ta peze Lè sa a, divize pa de, pral gen okenn pwoblèm nan tout!"

___________
(*) Dapre TU KENH - Eske nou ta dwe korije idantite Ly Toet [Lý Toét] ak Xa Xe [Xã Xệ] - Binh Minh [Bình Minh] (Desann) jounal - Saigon Mau Than [Sài Gòn Mậu Thân] Prentan 1968 - p. 12.

     Diferans nan jistis gwo ant pwa yo nan kò pèsonaj sa yo 'konstitye komik la ak ri nan nati konsa inosan nan moman sa a. Kijan pwa komen an ta ka divize an de? Chema ki endike anwo a te genyen premye pri a e li te pibliye sou paj devan paj Phong Hoa anou inyore kantite pwoblèm sa a). Depi lè sa a, sò a nan de sa yo pèsonalite kontraste te anpil mare moute nan chak lòt - Menm jan ak fim nan komik "Gra ak mèg"Te pote soti nan Lafrans nan peyi nou an nan la a 30 oswa 40 an. Epi tou de tan sa a, de pèsonaj yo Ly [Ly] ak Xa [Pou] Tu Luc Van Doan te eksplwateTự Lực Văn Đoàn] gwoup literè, ak timoun nan "Xa Xe"[...]Xã Xệ] lè yo te fèt yo te bay non paran adoptif l 'la olye de non pwòp papa l' yo.

     Kòm yon karakteristik espesyal, yon kantite lektè, ki gen kèk rudiment de penti, tou chaffed de pèsonaj resous sa yo, sa ki lakòz franse oryantalist yo konsidere yo kòm reprezantan komik Vyetnamyen yo.

     Plèzantè nan ki kantite "pentr amatè"Te santre sou karakteristik orijinal yo nan pèsonaj yo mansyone anwo a - pou egzanp yo te trase tèt la nan Xa Xe [Xã Xệ] epi li fè l 'sanble tankou dèyè nan yon kochon boukannen. Epi li te byen ki gen anpil valè lè cheve inik sou Xa XeseXã Xệ] tèt sanble egzakteman tankou ke yon kochon.

     Apre sa, prete imaj ki anwo la a, Chante [Seng] (Viv) newpaper nan ansyen Saigon [Sai Gòn] te yon fwa piblikman konpare bilten VanseTô Vân] tèt ak dèyè yo nan zetwal nan fim bèl Tham Thuy kwoke [Thẩm Thuý Hằng]. Powèt te itilize fason sa a ki te konpare sa a Tran Te Xuong [Trần Tế Xương]:

“Tren ghe ba baraj ngoi dit vit
Duoi san ong Cu ngong dau rong"

(Sou chèz li madanm franse a leve l 'nan bourik kanna.

Desann nan lakou a, moun ki gen lisans lan te devlope tèt dragon an).

- Eske ou te wè nenpòt kochon kap kouri depi maten an?
- Non, mwen sèlman wè ou kounye a!
(Jodi a magazin - nimewo No 58 - Man and Affair - Dimanch 9 me 1937 - paj 305)

     Bòs pent Men, Pitit [Men, Sơn] te pran Xa Xe [Xã Xệ] Hanoi fè konesans ak Ly Toet [Lýét], Se konsa, lè yo rele tounen nan Sid la, Xa Xe [Xã Xệ] te pran Ly Toet [Lýét] ansanm avè l '. Pou rezon sa a, Ly Toet [Lýét] ak Xa Xe [Xã Xệ] te parèt sou la Trao Phung [Trào Phúng] (Satirik) magazin ak la Cuoi ksuan [Cười Xuân] (Ri nan prentan) magazin, menm jan yo yo montre chita sou yon kabann ak bwè ansanm. Ly Toet [Lýét] vide yon bwason pou li Xa Xe [Xã Xệ] ak resite Tan Da's [Tn Đà] powèm:

"Doi chan zèb khong dang chan
Cat Chen Quynh rieng hoi entèdiksyon tri am"

(Èske lavi se konsa degoutan oswa pa konsa degoutan konsa

Ogmante tas la nan diven bon gou mwen mande sèlman zanmi entim mwen sou sa).

Xa Xe [Xã Xệ]: Tankou sa a, nou ap ranpli devwa nou an
Ly Toet [Lýét]: Epi kounye a nou ka bay lòd pou elèv nou yo.
(Ekstrè nan magazin Jodi a - nimewo 60 ki te pibliye nan dat 23 me 1937 - paj 351).

     Gode ​​diven an te leve byen wo, epi pa dezentree te mouye Xa XeseXã Xệ] tèt.

     Silliness a kontinye akonpaye de pèsonaj yo ki te ale anba lavil, ak te koze Ly Toet [Lýét] fè yon erè kòm, lè yo wè yon abandone rad-etajè ak kèk kwòk sote soti nan bwat fatra a, li te fè erè yo pou dyondyon e yo te vle pran yo lakay yo sèvi kòm titbits.

     Kòm yon karakteristik espesyal, gen egziste yon san patipri vilgè imaj komik, ki montre yon sèn nan ki Ly Toet [Lýét] ap pote yon boutèy pou achte diven. Sou wout li, li toudenkou te santi tankou piss e li te kap alantou pou yon plas apwopriye lè li te jwenn tèt li fè fas a yon "komèt pa gen okenn nwuizans" siy. Lè sa a, li louvri bouchon an ak boure andedan boutèy la pandan y ap pale ak tèt li: "Ki jan yo ka anpeche m ': mwen pa piss mal soti nan tout".

     Lide ak opinyon mansyone pi wo a fè pati otè Tu Kenh [Non!], men dapre konsiltasyon nou yo kèk lòt moun, vèsyon an se byen diferan, kòm moun yo konsilte kwè sa Ly Toet [Lýét] ak Xa Xe [Xã Xệ] yo te kreye pa pent la anreta pi popilè Nguyen Gia Tri (?)Nguyễn Gia Trí] ki te siyen ilistrasyon li yo ak anagram tankou Rigt oswa GTri (nan non l 'Gia Tri [Gia Trí]).

     Pami ilistratè yo pou la Phong Hoa [Phong Hoá] Magazin, san konte pent Nguyen Gia Tri [Nguyễn Gia Trí], te gen tou pent Nan Ngoc Van [Tô Ngọc Vân] ki te siyen non plim li yo Lavil Ayi mwen an [Mwen] ak Tu [Tô Tử], ak yon lòt pent ki te siyen Dong Pitit [Ông Sơn] - plim non ekriven Nhat Linh [Nhất Linh]. Se konsa, ki vèsyon se youn nan pi egzat, e nou dwe tann pou opinyon yo nan newsmen ak moun literè ki konsène tèt yo ak moun de pèsonaj komik.

     Lè ou kapab anrejistre ak tèt nou - jest ak inaktif la inaktif nan tèt nou nan yon sitiyasyon nan ki peyi nou an ap chanje - sa a reyalite eksprime yon fòs, ki se tankou yon zam sekrè oto-defans ke nou posede pandan y ap gen fè fas a malè, ki pral pèmèt nou pa janm dwe soumèt devan. Pandan y ap chèche ankò pou yon pi bon konpreyansyon yo genyen sou de pèsonaj yo Ly Toet [Lýét] ak Xa Xe [Xã Xệ], entansyon nou se pa pou fè kalomni moun sa yo plenn ak fasil, men nou aktyèlman vize nan miman kaptè a ak lang lan ak ton nan bourik mawon-enjenyeu ki vle aprann aji nan yon fason gentleman.

Ly Toet [Lýét]: - Èske se dwa ke ou te aprann naje, ou pral aprann reyèlman rapid?
Xa Xe [Xã Xệ]: - poukisa?
Ly Toet [Lýét]: - Paske ou gen yon balon tankou vant!
(Dapre Magazin Jodi a pibliye nan 1936-1937- Nimewo No 75 - Page 718).

Wè plis:
◊ Vyetnamyen vèsyon: I tìm “GIA PHẢ” ki pa gen anyen pou TOET ak XÃ X